Η αποζημίωση που δικαιούται ο επιβάτης τρένου για τον τραυματισμό του λόγω σύγκρουσης αμαξοστοιχιών επανήλθε στο προσκήνιο με το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών.
Για το λόγο αυτό αναζητήσαμε στη νομολογία των Ελληνικών Δικαστηρίων και βρήκαμε αρκετές δικαστικές αποφάσεις με αποζημιώσεις επιβατών που τραυματίστηκαν σε σιδηροδρομικό ατύχημα.
Το σιδηροδρομικό ατύχημα που απασχόλησε τη δικαστική απόφαση που θα εξετάσουμε συνέβη πριν πολλά χρόνια.
Λόγω της υποχρέωσης προστασίας των προσωπικών δεδομένων των διαδίκων είμαστε υποχρεωμένοι να αποκρύψουμε ονόματα, χρονολογίες, τοπωνύμια κλπ που θα φανέρωναν την ταυτότητα των εμπλεκομένων.
Και τότε, πριν πολλά χρόνια, έγιναν ανθρώπινα λάθη από δύο σταθμάρχες και από ένα μηχανοδηγό.
Και τότε, πριν πολλά χρόνια, δύο αμαξοστοιχίες με αντίθετη πορεία βρέθηκαν να κινούνται στη γραμμή καθόδου.
Και τότε, πριν πολλά χρόνια, υπήρχε γραμμή ανόδου στο σιδηροδρομικό δίκτυο αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε.
Και τότε, πριν πολλά χρόνια, δεν υπήρχε ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης – φωτοσήμανσης στην άνω γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού άξονα.
Και τότε, πριν πολλά χρόνια, οι δύο αμαξοστοιχίες με αντίθετη πορεία συγκρούστηκαν.
Τότε, πριν πολλά χρόνια, από εκείνο το σιδηροδρομικό ατύχημα δεν υπήρξαν νεκροί παρά μόνο τραυματίες ευτυχώς.
Δυστυχώς, πολλά χρόνια μετά, οι ίδιοι παράγοντες προκάλεσαν το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών με πολλούς νεκρούς και τραυματίες, διότι τότε, πριν πολλά χρόνια, παρά το τότε σιδηροδρομικό ατύχημα, δεν λήφθηκαν μέτρα ασφαλείας, ιδίως με τη χρήση ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης – φωτοσήμανσης – ώστε τα τρένα να μην κινούνται στην ίδια γραμμή, αλλά και αν κινηθούν να τα σταματήσει ο μηχανισμός ασφαλείας με συνέπεια τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών…
Τότε, πριν πολλά χρόνια, η εταιρία που εκτελούσε τα δρομολόγια έριχνε την ευθύνη στην εταιρία που ήταν υπεύθυνη για το σιδηροδρομικό δίκτυο, και το αντίθετο:
Η εταιρία που ήταν υπεύθυνη για το σιδηροδρομικό δίκτυο έριχνε την ευθύνη στην εταιρία που εκτελούσε τα δρομολόγια.
Η ασφαλιστική εταιρία που κάλυπτε τη μία από τις δύο σιδηροδρομικές εταιρίες προσπαθούσε να αναστείλει τη δίκη και να εξαιρεθεί από την υποχρέωση καταβολής της αποζημιώσεως.
Πιστέψτε με, τα ίδια θα γίνουν και σήμερα με το ζήτημα των αποζημιώσεων των συγγενών και των θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών.
Γι’ αυτό και είναι ανάγκη τα θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών να αναζητήσουν νομικές συμβουλές για την αποζημίωση τους άμεσα ώστε να μην βρεθούν προ δυσάρεστων νομικών καταστάσεων.
Ας δούμε τα ενδιαφέροντα τμήματα της δικαστικής απόφασης για την αποζημίωση ενός θύματος του παλαιού σιδηροδρομικού ατυχήματος, το οποίο επέβαινε στην επιβατική αμαξοστοιχία και τραυματίστηκε όχι πολύ σοβαρά (για σιδηροδρομικό ατύχημα) στο κεφάλι και έλαβε αποζημίωση για απώλεια εισοδημάτων, αποζημίωση για καταστροφή κινητών πραγμάτων και 5.000€ ποσό ηθικής βλάβης:
«Στις ….. ο ενάγων επιβιβάστηκε στη με αριθμό ..χ,,. επιβατική αμαξοστοιχία, που εκτελούσε δρομολόγιο του Προαστιακού Σιδηροδρόμου, από το σταθμό ..1.. προς το σταθμό ..2…
Η χρήση και εκμετάλλευση της αμαξοστοιχίας αυτής ανήκε στην ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία …. και το διακριτικό τίτλο …
Η τελευταία ανώνυμη εταιρία απορροφήθηκε από την πρώτη εναγομένη με σύμβαση συγχώνευσης με απορρόφηση του συμβολαιογράφου Αθηνών, που εγκρίθηκε με απόφαση του Νομάρχη Αθηνών, καταχωρήθηκε στο M.A.E. και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ. Έτσι η πρώτη εναγομένη υπεισήλθε στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της άνω απορροφηθείσας εταιρίας.
Η πιο πάνω επιβατική αμαξοστοιχία, οδηγούμενη από το μηχανοδηγό …α… κινείτο στη γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού άξονα. Η αμαξοστοιχία, αφού διήλθε από το σταθμό ..1.. χωρίς στάθμευση, πέρασε τον κόμβο … και σε απόσταση 500 μέτρων από τον τελευταίο κόμβο, στο χιλιομετρικό σημείο …. της σιδηροδρομικής γραμμής συγκρούστηκε μετωπικά με την υπό στοιχεία ..ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία, η οποία οδηγούμενη από το μηχανοδηγό ..β.. κινείτο στην ίδια γραμμή, με αντίθετη κατεύθυνση, από το σταθμό ..2.. προς το σταθμό ..1..
Από τον τελευταίο σταθμό η ..ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία θα εξερχόταν από τη γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού άξονα και θα προωθούνταν στη σιδηροδρομική γραμμή με προορισμό τον … μεταξύ των σταθμών ..1… και ..2…
Πέραν της γραμμής καθόδου – όπου κινούνταν αντίθετα οι άνω αμαξοστοιχίες – υπάρχει και γραμμή ανόδου, η οποία όμως δεν χρησιμοποιείται από τις εμπορικές αμαξοστοιχίες που έχουν προορισμό τον …, διότι στη γραμμή ανόδου δεν υπάρχει διακλάδωση προς τους προορισμούς αυτούς.
Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με το γενόμενο προγραμματισμό δρομολογίων, οι εμπορικές αμαξοστοιχίες με προορισμό τον … δρομολογούνταν στη γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού δικτύου αρκετά νωρίτερα από τις επιβατικές αμαξοστοιχίες του σιδηροδρόμου.
Όμως, την ανωτέρω ημερομηνία η …ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία με προορισμό …, λόγω τεχνικού προβλήματος, εμφάνισε καθυστέρηση δύο ωρών, με συνέπεια να πρέπει να κινηθεί σε ώρες που κινούνταν και οι επιβατικές αμαξοστοιχίες.
Έτσι, ο σταθμάρχης ..2.. περί ώρα … ζήτησε από το μηχανοδηγό της αμαξοστοιχίας αυτής, η οποία είχε καθυστερήσει, να μάθει τη θέση στην οποία βρισκόταν, ακολούθως δε, προέτρεψε το μηχανοδηγό να επισπεύσει να διανύσει το τμήμα της γραμμής καθόδου, προκειμένου να ελευθερωθεί η γραμμή αυτή για τις κατερχόμενες αμαξοστοιχίες.
Σημειώνεται ότι δεν υφίσταται ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης – φωτοσήμανσης στην άνω γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού άξονα.
Συγχρόνως, η ..χ.. επιβατική αμαξοστοιχία που είχε ήδη ξεκινήσει από το σταθμό ..1.. και πλησίαζε στο σταθμό ..2..
Με το μηχανοδηγό αυτής επικοινώνησε ο σταθμάρχης ..1.. στις … και του έδωσε εντολή, με τηλεγράφημα με αριθμό…, να κινηθεί μέχρι το σταθμό ..1.. και να αναμείνει σε στάση για περαιτέρω ενέργειες, γιατί η άνω εμπορική αμαξοστοιχία έφυγε από το σταθμό ..2.. προς το σταθμό ..1..
Ακολούθως, ο σταθμάρχης ..1.. επικοινώνησε με το σταθμάρχη ..2.. προκειμένου να επιβεβαιώσει την αναχώρηση της ..ψ.. εμπορικής αμαξοστοιχίας, πλην, όμως, διαπίστωσε ότι όχι μόνο δεν είχε αφιχθεί η αμαξοστοιχία στο σταθμό ..2.., αλλά ότι ψάχνουν για τον κλειδούχο που θα επιβιβαζόταν στην εν λόγω αμαξοστοιχία.
Στη συνέχεια, ο σταθμάρχης ..1.. επιχείρησε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με το σταθμάρχη ..2..
Αφού προηγήθηκαν δυο ανεπιτυχείς προσπάθειες τηλεφωνικής επικοινωνίας, όταν τελικά κατάφερε να επικοινωνήσει μαζί του, τον προέτρεψε να μη δεχθεί την καθυστερημένη ..ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία και ο ίδιος (σταθμάρχης ..1..) να προωθήσει την ..χ.. επιβατική αμαξοστοιχία.
Όμως, ο σταθμάρχης ..2.. επέμεινε και με μικρή διαφορά χρόνου (2-3 λεπτών), προώθησε δυο συρμούς, ήτοι την άνω εμπορική αμαξοστοιχία ..ψ.., με κατεύθυνση προς σταθμό ..2.. και την ..ω.. αμαξοστοιχία με κατεύθυνση προς …, κινούμενη στη γραμμή ανόδου του σιδηροδρομικού άξονα.
Παράλληλα, η ..χ.. επιβατική αμαξοστοιχία είχε διέλθει από το σταθμό ..1.., χωρίς να σταθμεύσει και δίχως να αναμείνει σχετική εντολή κατευθύνθηκε προς το σταθμό ..2..
Στην τελευταία επικοινωνία του μηχανοδηγού της ..χ.. επιβατικής αμαξοστοιχίας με το σταθμάρχη ..1.., περί ώρα …, ο τελευταίος συνέστησε στο μηχανοδηγό ..α.. να κινείται αργά και αυτός απάντησε «ναι, μη στεναχωριέσαι».
Έτσι, η ..ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία και η ..χ.. επιβατική αμαξοστοιχία, οι οποίες κινούνταν με ταχύτητα, που δεν αποδείχθηκε ότι υπερέβαινε τα επιτρεπτά όρια, στην ίδια σιδηροδρομική γραμμή (γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού άξονα), με αντίθετη κατεύθυνση, στις …, συγκρούστηκαν μετωπικά.
Από τη σύγκρουση καταστράφηκε ο θάλαμος οδήγησης της … επιβατικής αμαξοστοιχίας και τραυματίστηκαν … άτομα, … επιβάτες, μεταξύ των οποίων και ο ενάγων και ο μηχανοδηγός ..α…
Στην ..ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία εκτροχιάστηκε το πρώτο φορείο και υπήρξαν μικρής σημασίας βλάβες στους προσκρουστήρες.
Αμέσως, ειδοποιήθηκαν ασθενοφόρα για την παραλαβή των τραυματιών και κατέφθασαν τεχνικοί προκειμένου να απομακρύνουν τους συρμούς και να αποκαταστήσουν την κυκλοφορία στη γραμμή καθόδου. Η ελευθέρωση δε της γραμμής κατέστη δυνατή μετά την πάροδο τεσσάρων ωρών.
Με βάση τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά, αποδεικνύεται ότι το σιδηροδρομικό ατύχημα οφείλεται σε συντρέχουσα υπαιτιότητα του οδηγού της ..χ.. επιβατικής αμαξοστοιχίας και των σταθμαρχών ..1.. και ..2.., οι οποίοι δεν κατέβαλαν την επιμέλεια, που όφειλαν και μπορούσαν να καταβάλουν, αντίθετα ενεργώντας κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 1, 33 του Γενικού Κανονισμού Κίνησης του ΟΣΕ, καθώς και των κανόνων κυκλοφορίας σε μονή γραμμή που αναφέρονται στα άρθρα 93 επ. του ίδιου Κανονισμού, συνέβαλαν στη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών και στον από αυτή τραυματισμό του ενάγοντος.
Ειδικότερα, α) ο μηχανοδηγός της .χ. επιβατικής αμαξοστοιχίας … δεν στάθμευσε την αμαξοστοιχία στο σταθμό …1., όπως όφειλε, αλλά συνέχισε την πορεία του προς …, χωρίς να έχει την άδεια για αναχώρηση από το σταθμάρχη ..1.. και κατευθύνθηκε από τον άνω σταθμό προς …, κατά παράβαση του άνω Κανονισμού Κίνησης,
β) ο σταθμάρχης ..1.. διότι, ενώ αντιλήφθηκε ότι η … επιβατική αμαξοστοιχία δεν ακολούθησε την εντολή του και δεν στάθμευσε στο σταθμό ..1.., δεν διέταξε την άμεση στάθμευση αυτής, όπως όφειλε σύμφωνα με το Γενικό Κανονισμό Κυκλοφορίας, αλλά προέτρεψε το μηχανοδηγό να κινηθεί αργά, χωρίς ο ίδιος … να ενημερωθεί από το σταθμάρχη ..2.. για την πορεία της ..ψ.. εμπορικής αμαξοστοιχίας και
γ) ο σταθμάρχης ..2.. διότι προώθησε την ..ψ.. εμπορική αμαξοστοιχία στη γραμμή καθόδου του σιδηροδρομικού άξονα, από το σταθμό ..2.. προς το σταθμό ..1.., χωρίς να επικοινωνήσει με το σταθμάρχη ..1.., με τηλεγράφημα, όπως όφειλε κατά τον ίδιο κανονισμό, προκειμένου να εξασφαλίσει την αποδοχή του για να μείνει ελεύθερη η γραμμή καθόδου, προκειμένου να τη χρησιμοποιήσει η άνω εμπορική αμαξοστοιχία.
Οι ως άνω δε ενέργειες και παραλείψεις των σταθμαρχών ..1.. και ..2.. και του μηχανοδηγού της ..χ.. επιβατικής αμαξοστοιχίας προκάλεσαν τη μετωπική σύγκρουση των αμαξοστοιχιών με τα άνω αποτελέσματα.
Στη συνέχεια, από τα ίδια αποδεικτικά μέσα αποδείχθηκε ότι κατά το χρόνο του ατυχήματος, οι σταθμάρχες των σταθμών ..1.. και ..2.., ήταν υπάλληλοι και προστηθέντες της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία ….. και το διακριτικό τίτλο ….
Στην άνω εταιρία είχε ανατεθεί «η διαχείριση και εκμετάλλευση της σιδηροδρομικής υποδομής» μετά την απόσχιση του κλάδου αυτού από την δεύτερη εναγομένη, δυνάμει της σύμβασης απόσχισης και εισφοράς του συμβολαιογράφου Αθηνών που εγκρίθηκε με την απόφαση του Νομάρχη Αθηνών, καταχωρήθηκε στο MAE και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ.
Στον εισφερόμενο κλάδο «Διαχείριση και Εκμετάλλευση Σιδηροδρομικής Υποδομής» συμπεριλήφθηκαν οι οργανωτικές μονάδες του κλάδου, μαζί με τις προβλεπόμενες 6.792 οργανικές θέσεις προσωπικού και τους απασχολούμενους σε αυτές, εργαζομένους στη θέση που αυτοί απασχολούνταν κατά το χρόνο της ολοκλήρωσης της διαδικασίας απόσχισης και εισφοράς του κλάδου από τη δεύτερη εναγομένη.
Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με την ΑΚ 922, ευθύνη για τις παράνομες και αμελείς συμπεριφορές των άνω σταθμαρχών, υπέχει κατ’ αρχήν η τελευταία εταιρία.
Σημειώνεται ωστόσο, ότι μεταγενέστερα, η δεύτερη εναγομένη με Απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων που καταχωρήθηκε στο MAE και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ, κατέστη καθολικός διάδοχος σύμφωνα με το άρθρο 75 ν. 2190/1920, για το σύνολο των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που απέρρεαν από τη λειτουργία της τελευταίας, δηλαδή και για τις αξιώσεις σε βάρος της από το επίδικο σιδηροδρομικό ατύχημα και έτσι κατά το χρόνο συζήτησης της ένδικης αγωγής στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, η δεύτερη είχε ήδη υπεισέλθει στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της.
Περαιτέρω, όπως ήδη εκτέθηκε, για το άνω ατύχημα ευθύνεται και ο μηχανοδηγός της ..χ.. επιβατικής αμαξοστοιχίας, ο οποίος ήταν υπάλληλος της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία …, που απορροφήθηκε από την πρώτη εναγομένη. Ο εν λόγω μηχανοδηγός της επιβατικής αμαξοστοιχίας, προστηθείς της εναγομένης συνέβαλε και ο ίδιος στη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών και στον από αυτή τραυματισμό του ενάγοντος, καθόσον δεν στάθμευσε την επιβατική αμαξοστοιχία στο σταθμό …1., όπως είχε υποχρέωση, αλλά συνέχισε την πορεία του προς …, χωρίς να έχει σχετική εντολή από το σταθμάρχη ..1..
Με τον τρόπο αυτό συνέβαλε στη σύγκρουση, οδηγώντας το σταθμάρχη ..1., ο οποίος έπρεπε να διευθετήσει τη δημιουργηθείσα πλέον λόγω της παράνομης και υπαίτιας ενέργειας του εν λόγω μηχανοδηγού κατάσταση, στην εσφαλμένη, όπως αποδείχθηκε, κρίση να επιτρέψει τελικά τη συνέχιση της πορείας της επιβατικής αμαξοστοιχίας, συνιστώντας μόνο στο μηχανοδηγό αυτής να κινείται αργά, ενώ αυτός θα έπρεπε να απαγορεύσει τη συνέχιση της πορείας του, πριν αυτή φθάσει στον κόμβο – κλειδί των …, όπου η εμπορική αμαξοστοιχία, που ήδη κινούνταν στη γραμμή καθόδου θα άλλαζε γραμμή και θα κατευθυνόταν προς …
Στοιχείο που ενισχύει την παραπάνω κρίση είναι και το γεγονός, ότι ο τελευταίος, ως μηχανοδηγός, που απασχολείται σε καθημερινή βάση με την πραγματοποίηση τακτικών δρομολογίων στην ίδια περιοχή, γνώριζε, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, ότι η γραμμή καθόδου χρησιμοποιούταν και ως γραμμή ανόδου και ως εκ τούτου η επιμέλεια που έπρεπε και όφειλε να επιδείξει, απαιτούσε από αυτόν να σταθμεύσει την επιβατική αμαξοστοιχία στο σταθμό ..1.. και να αναμένει μέχρι τη σχετική εντολή αναχώρησης από το σταθμάρχη ..1.. και όχι να αναχωρήσει χωρίς εντολή, όπως τελικά έπραξε.
Έτσι λοιπόν, και η δική του παράνομη και υπαίτια ενέργεια συνέβαλε σωρευτικά με τις υπαίτιες και παράνομες ενέργειες των σταθμαρχών ..1.. και ..2.. στη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών.
Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που έκρινε ομοίως αναφορικά με την υπαιτιότητα για το σιδηροδρομικό ατύχημα , αν και με ελλιπή αιτιολογία που συμπληρώνεται από την παρούσα (αρθρ. 534 ΚΠολΔ), ορθά κατ’ αποτέλεσμα έκρινε, όσα δε αντίθετα υποστηρίζει η πρώτη εναγομένη – εκκαλούσα με το δεύτερο λόγο της ένδικης έφεσής της, είναι αβάσιμα και απορριπτέα.
Στη συνέχεια αποδείχθηκε, ότι μεταξύ των … επιβατών που τραυματίστηκαν κατά την ένδικη σύγκρουση των αμαξοστοιχιών, ήταν και ο ενάγων, ο οποίος και διακομίστηκε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ, στο Γενικό Νοσοκομείο, όπου υποβλήθηκε σε διαγνωστικές εξετάσεις.
Εκεί, διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί κάκωση κεφαλής, αιμάτωμα κάτω γνάθου και τραυματισμό της γλώσσας, εξήλθε δε από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα, με σύσταση για αποχή από την εργασία του για τρεις ημέρες.
Ο ίδιος, μετά το σιδηροδρομικό ατύχημα, εμφανίζει κεφαλαλγίες ημικρανικού τύπου, για τις οποίες παρακολουθείται και τελεί υπό φαρμακευτική αγωγή, όπως βεβαιώνεται στην γνωμάτευση του ιατρού – νευρολόγου.
Για τις άνω μάλιστα κεφαλαλγίες, κατόπιν σύστασης του θεράποντος ιατρού του, υποβλήθηκε δύο φορές σε ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, στο αποτέλεσμα των οποίων αναφέρεται «διάγραμμα με καλή γενικά οργάνωση και αραιές παροξυντικές εκφορτίσεις από κύματα θ, που εγγράφονται αμφοτερόπλευρα σε γενικευμένη κατανομή, χωρίς σαφή ημισφαιρική επικράτηση» (στο πρώτο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα) και «διάγραμμα μη αποκλίνον σαφώς των ορίων του φυσιολογικού» (στο δεύτερο αυτών).
Επίσης, στις …., υποβλήθηκε σε υπολογιστική τομογραφία εγκεφάλου, στο συμπέρασμα της οποίας αναφέρεται «εξέταση, χωρίς ενδοκρανιακά παθολογικά ευρήματα».
Ο ίδιος, λόγω του τραυματισμού του, έλαβε αναρρωτική άδεια από τον ασφαλιστικό του φορέα για … ημέρες (από … μέχρι και …). Κατά το χρόνο του ατυχήματος εργαζόταν ως … στην επιχείρηση … με ημερομίσθιο ποσού ..€. Κατά το διάστημα που απείχε από την εργασία του, λόγω προσωρινής ανικανότητας εξαιτίας του τραυματισμού του, ήτοι για … ημέρες, απώλεσε εισόδημα ύψους …€ που θα αποκέρδαινε, εάν εργαζόταν.
Για το ίδιο δε χρονικό διάστημα, λόγω της ανικανότητάς του προς εργασία έλαβε από τον ασφαλιστικό του φορέα ποσό ….€, με συνέπεια η ζημία του να περιορίζεται σε ….€.
Επίσης, κατά το άνω σιδηροδρομικό ατύχημα, καταστράφηκαν τα γυαλιά ηλίου του, μάρκας … αξίας κατά τον πιο πάνω χρόνο ….€ και η κινητή συσκευή αναμετάδοσης ήχου και μουσικής με το ακουστικό της που έφερε μαζί του μάρκας …, αξίας …€.
Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο κρίνοντας όμοια, επιδίκασε στον ενάγοντα τα άνω ποσά για τις προαναφερθείσες αιτίες, δεν έσφαλε και όσα αντίθετα υποστηρίζει η πρώτη εναγομένη με τους διαλαμβανόμενους στον τρίτο λόγο της έφεσής της ισχυρισμούς, είναι αβάσιμα και απορριπτέα.
Περαιτέρω, ο ίδιος λόγω του τραυματισμού του από το ατύχημα υπέστη ηθική βλάβη, καθόσον αυτός χωρίς δική του υπαιτιότητα τραυματίστηκε, δοκίμασε πόνο και στενοχώρια, υποβλήθηκε σε ιατρικές εξετάσεις και έλαβε αναρρωτική άδεια απέχοντας από την εργασία του.
Λαμβάνοντας δε υπόψη, την έκταση της ζημίας του ενάγοντος, τις ως άνω συνθήκες του σιδηροδρομικού ατυχήματος, το βαθμό του πταίσματος των προστηθέντων των εναγομένων, την έλλειψη οποιασδήποτε υπαιτιότητας του ενάγοντος, το είδος, την ένταση και την έκταση των σωματικών κακώσεων αυτού, το ισχυρό σοκ που υπέστη από τη σύγκρουση, τη σωματική και ψυχική ταλαιπωρία του και την κοινωνική και οικονομική κατάσταση αυτού και τέλος τις εν γένει περιστάσεις, όπως εκτιμώνται με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να επιδικαστεί στον ενάγοντα ως χρηματική ικανοποίηση για την άνω ηθική βλάβη του το ποσό των 5.000€.
Το ποσό αυτό είναι εύλογο (άρθρο 932 ΑΚ), δηλαδή ανάλογο με τις ως άνω συγκεκριμένες περιστάσεις της ένδικης περίπτωσης, αλλά και σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας (αρθρ. 25 παρ. 1 Συντάγματος και 2, 9 παρ. 2 και 10 παρ. 2 της ΕΣΔΑ), όπως η αρχή αυτή, χωρίς να έχει άμεση εφαρμογή στην ένδικη περίπτωση, εξειδικεύεται με την παραπάνω διάταξη του άρθρου 932 ΑΚ για τον προσδιορισμό του ύψους της χρηματικής ικανοποίησης.
Το πρωτοβάθμιο, επομένως, Δικαστήριο που επιδίκασε για την ίδια αιτία το μικρότερο ποσό των 2.500€, έσφαλε περί την εκτίμηση των αποδείξεων και ο σχετικός λόγος της πρώτης υπό κρίση έφεσης (του ενάγοντος) πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος.
Περαιτέρω, με ασφαλιστήριο συμβόλαιο αστικής ευθύνης προς τρίτους, η προσεπικαλούμενη – παρεμπιπτόντως εναγομένη ανώνυμη ασφαλιστική εταιρία … ανέλαβε την υποχρέωση να καλύψει, έναντι ορισμένου ασφαλίστρου τις οικονομικές υποχρεώσεις της ασφαλισμένης ανώνυμης εταιρίας …, οι οποίες ενδέχεται να δημιουργηθούν από την κατά νόμο αστική ευθύνη αυτής έναντι τρίτων, όπως προβλέπεται από τις περί αδικοπραξίας διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 914 έως 938) και / ή από άλλα νομοθετήματα και απορρέει από τις ιδιότητες ή δραστηριότητές της για το χρονικό διάστημα από … μέχρι …..
Με τους ειδικούς όρους της ασφαλιστικής σύμβασης, πέραν των ειδικών εξαιρέσεων, προσδιορίζεται το αντικείμενο ασφάλισης και ειδικά ορίζεται ότι αντικείμενο ασφάλισης αποτελεί οποιαδήποτε βλάβη ή ζημία, που μπορεί να προκύψει από την επαγγελματική δραστηριότητα της ασφαλιζόμενης εταιρίας, στην οποία περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων και η λειτουργία και εκμετάλλευση των γραμμών.
Επίσης, ορίζεται στον πίνακα καλύψεων (ειδικοί όροι συμβολαίου), ως όριο ευθύνης του ασφαλιστή το ποσό των 10.000.000€ για κάθε ζημιογόνο γεγονός και για όλη τη διάρκεια της περιόδου ασφάλισης, ενώ συμφωνήθηκε επιπλέον και συμβατική απαλλαγή σε βάρος του ασφαλισμένου, ύψους 100.000€ ανά ζημιογόνο γεγονός.
Ο άνω όρος περί απαλλαγής της ασφαλιστικής εταιρίας για μέρος της ασφαλιστικής αποζημίωσης ανά ζημιογόνο γεγονός, δεν είναι όρος διατυπωμένος εκ των προτέρων για μελλοντικές συμβάσεις και δεν υπάγεται στις ρυθμίσεις των διατάξεων των άρθρων 1, 2 ν. 2294/1994 «προστασία των καταναλωτών» για τους καταχρηστικούς γενικούς όρους συναλλαγών, που τυγχάνουν εφαρμογής και στις ασφαλιστικές συμβάσεις για τους γενικούς όρους συναλλαγών αυτών.
Αντίθετα, είναι ειδικός όρος που συνδέεται με τη μεταξύ των συμβαλλομένων συμφωνημένη παροχή και αντιπαροχή, αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης, δεδομένου ότι αναφέρεται στον πίνακα καλύψεων, όπου γίνεται αναφορά των ειδικών πλέον σε σχέση με τους συμβαλλόμενους στοιχείων και προσδιορίζεται η απαλλαγή σε αναλογία με το ύψος της ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρίας και το μέγεθος του αντικειμένου της ασφάλισης, το οποίο όπως προαναφέρθηκε, είναι οποιαδήποτε βλάβη ή ζημία από την όλη δραστηριότητα της ασφαλισμένης.
Επιπλέον, ο ίδιος όρος, αφού ληφθούν υπόψη η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών, που αφορά η σύμβαση, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η κατάρτιση της σύμβασης, το ποσό του ασφαλίστρου, τα δικαιώματα, υποχρεώσεις και συμφέροντα της ασφαλισμένης και της ασφαλιστικής εταιρίας, σύμφωνα και με τις αρχές της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών, είναι έγκυρος και δεσμευτικός για τα μέρη και δεν αντίκειται στις αναφερόμενες στη νομική σκέψη της παρούσας διατάξεις.
Τον άνω δε ισχυρισμό περί απαλλαγής της από την υποχρέωση καταβολής ασφαλίσματος με βάση τον άνω απαλλακτικό όρο πρότεινε ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου η παρεμπιπτόντως εναγομένη ασφαλιστική εταιρία …., με δήλωση που καταχωρήθηκε στα πρακτικά και με τις προτάσεις που κατέθεσε στο ακροατήριο, ζητώντας την απόρριψη της προσεπίκλησης – παρεμπίπτουσας αγωγής της …., οι δε περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της τελευταίας ότι δηλαδή δεν προβλήθηκε από την παρεμπιπτόντως εναγομένη ασφαλιστική εταιρία ένσταση απαλλαγής της μέχρι του ποσού των 100.000€, είναι αβάσιμοι και απορριπτέοι.
Η προαναφερθείσα απαλλαγή, όπως και το ανώτατο όριο ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρίας, συμφωνήθηκαν ανά ζημιογόνο γεγονός, οποιοσδήποτε και αν είναι ο αριθμός των παθόντων ή και ζημιωθέντων τρίτων.
Τούτο μάλιστα αναφέρεται ρητά στο άρθρο … των γενικών όρων του ασφαλιστηρίου, στον οποίο ειδικότερα ορίζεται ότι τα ποσά που ασφαλίζονται με το παρόν ασφαλιστήριο για κάθε μία ειδική περίπτωση αποτελούν τα ανώτατα όρια ευθύνης του ασφαλιστή, οποιοσδήποτε και αν είναι ο αριθμός των παθόντων ή και ζημιωθέντων τρίτων.
Ακολούθως, όμως, η άνω ένσταση περί απαλλαγής της παρεμπιπτόντως εναγομένης μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ ανά ζημιογόνο γεγονός, κρίνεται αόριστη, αλλά και ως πρόωρα ασκηθείσα, καθόσον στα θεμελιωτικά της ένστασης πραγματικά περιστατικά, με δεδομένο ότι το όριο απαλλαγής αφορά το ζημιογόνο γεγονός, δηλαδή το άνω σιδηροδρομικό ατύχημα, από το οποίο ζημιώθηκαν περισσότερα πρόσωπα και όχι κάθε παθόντα από το σιδηροδρομικό ατύχημα, γεγονός, άλλωστε, που αποδέχονται τα μέρη, δεν προσδιορίζονται όλες οι ζημίες που προκλήθηκαν από το εν λόγω ζημιογόνο γεγονός, προκειμένου να διαπιστωθεί το συνολικό ύψος αυτών, στοιχείο απαραίτητο για την ενεργοποίηση ή όχι του σχετικού ορίου απαλλαγής.
Στη συνέχεια, η παρεμπιπτόντως εναγομένη ασφαλιστική εταιρία με τις προτάσεις της, αναφέρεται στην ύπαρξη εκκρεμών αγωγών για την επιδίκαση αποζημίωσης λόγω της πρόκλησης ζημίας σε τρίτα πρόσωπα από το ίδιο ζημιογόνο γεγονός, ζητεί δε την αναστολή της δίκης λόγω εκκρεμοδικίας από την άσκηση των αγωγών αυτών, άλλως την αναβολή μέχρι την έκδοση αποφάσεων επί των άνω αγωγών.
Περίπτωση, όμως, εκκρεμοδικίας δεν υφίσταται εν προκειμένω, αφού δεν υπάρχει ταυτότητα διαδίκων (παθόντων) μεταξύ των άνω αγωγών και της ένδικης. Ανεξαρτήτως αυτών, προκύπτει ότι πράγματι έχουν ασκηθεί και άλλες αγωγές για αποζημίωση από το ένδικο σιδηροδρομικό ατύχημα, με τις οποίες ζητείται συνολικό ποσό, που ξεπερνά κατά πολύ το άνω όριο απαλλαγής, ήδη δε έχουν εκδοθεί τέσσερις τελεσίδικες αποφάσεις (με αριθμούς ………. του Εφετείου Αθηνών) για αποζημίωση, συνολικού ύψους 107.455,50€, ήτοι για ποσό που ξεπερνά το άνω όριο απαλλαγής.
Ενόψει αυτών το προαναφερόμενο αίτημα της παρεμπιπτόντως εναγομένης, αλλά και το όμοιο (επικουρικά προβαλλόμενο) αίτημα της παρεμπιπτόντως ενάγουσας για την αναβολή της δίκης μέχρι την έκδοση αποφάσεων επί των άνω αγωγών, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμο.
Με βάση όσα εκτέθηκαν, η παρεμπιπτόντως εναγομένη ασφαλιστική εταιρία …. ευθύνεται έναντι της παρεμπιπτόντως ενάγουσας …., από την προαναφερθείσα ασφαλιστική σύμβαση, αφού κατά το χρόνο της ένδικης σύγκρουσης υπήρχε ισχυρή σύμβαση ασφάλισης, η δε ανωτέρω παρεμπιπτόντως – ενάγουσα υπεισήλθε σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από τη σύμβαση αυτή.
Το πρωτοβάθμιο, επομένως Δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλουμένη απόφαση, απέρριψε την …. παρεμπίπτουσα αγωγή της …ως κατ’ ουσία αβάσιμη, κατά παραδοχή της παραπάνω ένστασης απαλλαγής της παρεμπιπτόντως εναγομένης, δεχόμενο ότι η επιδικασθείσα από το ίδιο αποζημίωση στον κυρίως ενάγοντα δεν ξεπερνά το εν λόγω όριο απαλλαγής, υπολαμβάνοντας ότι η απαλλαγή των 100.000 ευρώ αφορά ένα έκαστο των παθόντων, έσφαλε, όπως βάσιμα υποστηρίζει η εκκαλούσα -παρεμπιπτόντως ενάγουσα, με το σχετικό λόγο της έφεσής της.»
ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ 